Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн ќарау тјртiбi туралы
Ќазаќстан Республикасыныѕ 2007 жылєы 12 ќаѕтардаєы N 221 Заѕы

Ќазаќстан Республикасы Парламентініѕ Жаршысы, 2007 ж., N 2, 17-ќўжат; "Егемен Ќазаќстан" 2007 жылєы 30 ќаѕтар N 23; "РЕСМИ ГАЗЕТ" 2007 ж., наурыз, N 10


      МАЗМЎНЫ

      Осы Заѕ жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ќўќыќтарын, бостандыќтары мен заѕды мїдделерiн iске асыру жјне ќорєау маќсатында олардыѕ ґтiнiштерiн беру мен ќарауєа байланысты ќоєамдыќ ќатынастарды реттейдi.

      1-бап. Осы Заѕда пайдаланылатын негiзгi ўєымдар

      Осы Заѕда мынадай негiзгi ўєымдар пайдаланылады:

      1) арыз - адамныѕ ґз ќўќыќтары мен бостандыќтарын немесе басќа адамдардыѕ ќўќыќтары мен бостандыќтарын iске асыруда жјрдем кґрсету туралы ґтiнiшхаты не заѕдардыѕ жјне ґзге де нормативтiк ќўќыќтыќ актiлердiѕ бўзылуы, ґтiнiштердi ќарайтын субъектiлердiѕ, лауазымды тўлєалардыѕ жўмысындаєы кемшiлiктер туралы хабарлама не олардыѕ ќызметiн сынау;

      2) иесi бїркемеленген ґтiнiш - ол бойынша авторын белгiлеу мїмкiн емес, ќолтаѕбасы, оныѕ iшiнде электрондыќ цифрлыќ ќолтаѕбасы, арыз берушiнiѕ почталыќ мекен-жайы жоќ ґтiнiш;

      3) ќайта жасалєан ґтiнiш - бiр тўлєадан бiр мјселе бойынша кемiнде екi рет келiп тїскен:
      осыныѕ алдындаєы ґтiнiш бойынша ќабылданєан шешiмге шаєым жасалєан;
      егер бўрын жiберiлген ґтiнiш келiп тїскен уаќыттан бастап белгiленген ќарау мерзiмi ґтiп кетсе, алайда арыз берушi жауап алмаєан болса, оныѕ уаќтылы ќаралмаєаны туралы хабарланєан;
      осыныѕ алдындаєы ґтiнiштi ќарау жјне ол бойынша шешiм ќабылдау кезiнде жiберiлген басќа да кемшiлiктер кґрсетiлген ґтiнiш;

      4) ґтiнiш - ґтiнiштi ќарайтын субъектiге немесе лауазымды тўлєаєа жiберiлген жеке немесе ўжымдыќ жазбаша, ауызша не электрондыќ цифрлыќ ќолтаѕбамен расталєан электронды ќўжат нысанындаєы ўсыныс, арыз, шаєым, сауал немесе їн ќосу;

      5) ґтiнiштердi ќарайтын субъектiлер (бўдан јрi - субъектiлер)  - мемлекеттiк органдар, жергiлiктi ґзiн-ґзi басќару органдары, мемлекеттiѕ ќатысуы жїз проценттi ќўрайтын не мемлекеттiк тапсырыс жјне (немесе) мемлекеттiк сатып алу шарттарына сјйкес тауарлар (жўмыстар, кґрсетiлетiн ќызметтер) ўсынатын, ґздерiнiѕ ќўзыреттерiне сјйкес жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерi бойынша шешiмдердi ќарауєа жјне ќабылдауєа ќўќылы заѕды тўлєалар;

      6) ґтiнiштi есепке алу - ґтiнiштi ќабылдау жјне ќарау жґнiндегi мјлiметтердi тiркеу жјне оларды мемлекеттiк ќўќыќтыќ статистикалыќ есептiлiкте кґрсету;

      7) ґтiнiштi ќабылдау - субъектiнiѕ, лауазымды тўлєаныѕ жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн ќабылдау жґнiндегi iс-јрекетi;

      8) ґтiнiштi ќарау - субъектiнiѕ, лауазымды тўлєаныѕ тiркелген ґтiнiш бойынша Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес ґз ќўзыретiнiѕ шегiнде шешiм ќабылдауы;

      9) ґтiнiштi тiркеу - аќпараттыќ есепке алу ќўжатында ґтiнiштiѕ мазмўны бойынша ќысќаша деректердi тiркеу жјне келiп тїскен јрбiр ґтiнiшке тiркеу нґмiрiн беру;

      10) сауал - адамныѕ жеке немесе ќоєамдыќ сипаттаєы ќызыєушылыќ туєызатын мјселелер бойынша аќпарат беру туралы ґтiнiшi;

      11) ўсыныс - адамныѕ заѕдарды жјне ґзге де нормативтiк ќўќыќтыќ актiлердi, мемлекеттiк органдардыѕ ќызметiн жетiлдiру, ќоєамдыќ ќатынастарды дамыту, мемлекет пен ќоєамныѕ јлеуметтiк-экономикалыќ жјне ґзге де ќызметi салаларын жаќсарту жґнiндегi ўсынымы;

      12) їн ќосу - адамныѕ мемлекет жїргiзiп отырєан iшкi жјне сыртќы саясатќа, сондай-аќ ќоєамдыќ сипаттаєы оќиєалар мен ќўбылыстарєа ґз кґзќарасын бiлдiруi;

      13) шаєым - адамныѕ ґзiнiѕ бўзылєан ќўќыќтарын, бостандыќтарын немесе заѕды мїдделерiн ќалпына келтiру, лауазымды тўлєалардыѕ заѕсыз iс-јрекеттерiн немесе јрекетсiздiгiн жою, сондай-аќ субъектiлердiѕ заѕсыз шешiмдерiнiѕ кїшiн жою туралы талабы.

      2-бап. Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн ќарау
              тјртiбi туралы Ќазаќстан Республикасыныѕ
              заѕнамасы

      1. Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн ќарау тјртiбi туралы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасы Ќазаќстан Республикасыныѕ Конституциясына негiзделедi, осы Заѕнан жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ ґзге де нормативтiк ќўќыќтыќ актiлерiнен тўрады. Z000107, V074699.
      2. Егер Ќазаќстан Республикасы ратификациялаєан халыќаралыќ шартта осы Заѕда белгiленгеннен ґзгеше ережелер белгiленсе, онда халыќаралыќ шарттыѕ ережелерi ќолданылады.

      3-бап. Осы Заѕныѕ ќолданылу аясы

      1. Осы Заѕныѕ кїшi ґтiнiштер берген жеке жјне заѕды тўлєаларєа, ґтiнiштердi ќарайтын субъектiлер мен лауазымды тўлєаларєа ќолданылады.
      2. Осы Заѕныѕ кїшi ќарау тјртiбi Ќазаќстан Республикасыныѕ јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ, ќылмыстыќ iс жїргiзу, азаматтыќ iс жїргiзу туралы заѕнамасында белгiленген жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiне ќолданылмайды.
      3. Егер Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында ґзгеше кґзделмесе, мемлекеттiк тапсырыс жјне (немесе) мемлекеттiк сатып алу шарттарына сјйкес тауарларды (жўмыстарды, кґрсетiлетiн ќызметтердi) ўсынатын заѕды тўлєалар осы Заѕєа сјйкес аталєан тауарларды (жўмыстарды, кґрсетiлетiн ќызметтердi) ўсыну мјселелерi бойынша ґтiнiштердi ќарайды.

      4-бап. Осы Заѕныѕ принциптерi

      Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн ќарауєа байланысты ќўќыќтыќ ќатынастарды реттеудiѕ негiзгi принциптерi:
      1) заѕдылыќ;
      2) ґтiнiштерге ќойылатын талаптардыѕ бiрыѕєайлылыєы;
      3) жеке жјне заѕды тўлєалар ќўќыќтарыныѕ, бостандыќтары мен заѕды мїдделерiнiѕ саќталуыныѕ кепiлдiктерi;
      4) ґтiнiштердi ќарау кезiнде тґрешiлдiк кґрiнiстерiне жјне јуре-сарсаѕєа салуєа жол бермеу;
      5) жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ теѕдiгi;
      6) субъектiлер мен лауазымды тўлєалар ќызметiнiѕ ґтiнiштердi ќарау кезiндегi ашыќтыєы болып табылады.

      5-бап. Ќарауєа жатпайтын ґтiнiштер

      1. Мыналар ќарауєа жатпайды:
      1) мўндай ґтiнiште дайындалып жатќан немесе жасалєан ќылмыстар туралы не мемлекеттiк немесе ќоєамдыќ ќауiпсiздiкке тґнетiн ќауiп туралы мјлiметтер бар жјне мемлекеттiк органдардыѕ ќўзыреттерiне сјйкес оларєа дереу жiберiлуге тиiс жаєдайларды ќоспаєанда, иесi бїркемеленген ґтiнiш;
      2) мјселенiѕ мјнi баяндалмаєан ґтiнiш.
      2. Егер ґтiнiштi ќараусыз ќалдыруєа негiз болєан жаєдайлар кейiннен жойылса, субъект немесе лауазымды тўлєа аталєан ґтiнiштi ќайта ќарауєа мiндеттi.

      6-бап. Жазбаша ґтiнiшке ќойылатын талаптар

      1. Ґтiнiш ќўзыретiне ґтiнiште ќойылєан мјселелердi шешу кiретiн субъектiге немесе лауазымды тўлєаєа жiберiлуге тиiс.
      2. Жеке тўлєаныѕ ґтiнiшiнде оныѕ тегi, аты, сондай-аќ ќалауы бойынша јкесiнiѕ аты, почталыќ мекен-жайы, заѕды тўлєаныѕ ґтiнiшiнде - оныѕ атауы, почталыќ мекен-жайы, шыєыс нґмiрi мен кїнi кґрсетiледi. Ґтiнiшке арыз иесi ќол ќоюы не ол электрондыќ цифрлыќ ќолтаѕбамен кујландырылуєа тиiс.
      Шаєым жасалєан кезде iс-јрекетiне шаєым жасалып отырєан субъектiнiѕ атауы немесе лауазымды тўлєалардыѕ лауазымы, тегi жјне аты-жґнi, ґтiнiш жасау себептерi мен талаптары кґрсетiледi.
      3. Субъектiге тiкелей жазбаша ґтiнiш жасаєан арыз берушiге тiркелген кїнi мен уаќыты, ґтiнiштi ќабылдаєан адамныѕ тегi мен аты-жґнi кґрсетiлген талон берiледi.

      7-бап. Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн ќабылдау,
              тiркеу жјне есепке алу

      1. Осы Заѕда белгiленген тјртiппен берiлген ґтiнiштер мiндеттi тїрде ќабылдануєа, тiркелуге, есепке алынуєа жјне ќаралуєа тиiс.
      Ґтiнiштi ќабылдаудан бас тартуєа тыйым салынады.
      2. Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн есепке алу ќўќыќтыќ статистика жјне арнайы есепке алу саласында ґз ќўзыретi шегiнде статистикалыќ ќызметтi жїзеге асыратын мемлекеттiк орган белгiлеген тјртiппен жїзеге асырылады.
      3. Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiмен жўмысты ўйымдастырудыѕ, ќабылдаудыѕ, тiркеудiѕ жјне есепке алудыѕ жай-кїйi їшiн субъектiлердiѕ басшылары мен лауазымды тўлєалар дербес жауаптылыќта болады.
      4. Ґтiнiш жеке немесе заѕды тўлєаныѕ ґкiлi арќылы енгiзiлуi мїмкiн. Ґкiлдiктi ресiмдеу Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыќ заѕнамасында белгiленген тјртiппен жїргiзiледi.
      5. Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ жалпыєа ќолжетiмдi аќпараттыќ жїйелер арќылы келiп тїскен жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ электрондыќ ќўжат жјне электрондыќ цифрлыќ ќолтаѕба туралы заѕнамасыныѕ талаптарына сјйкес тїскен ґтiнiштерi осы Заѕда белгiленген тјртiппен ќаралуєа тиiс.
      6. Ґтiнiште ќойылєан мјселелердi шешу ќўзыретiне кiрмейтiн субъектiге немесе лауазымды тўлєаєа келiп тїскен ґтiнiш їш жўмыс кїнiнен кешiктiрiлмейтiн мерзiмде бўл туралы арыз берушiге хабарлана отырып, тиiстi субъектiлерге жiберiледi.

      8-бап. Ґтiнiштi ќарау мерзiмдерi

      1. Ќарау їшiн ґзге субъектiлерден, лауазымды тўлєалардан аќпарат алу не жергiлiктi жерге барып тексеру талап етiлмейтiн жеке жјне (немесе) заѕды тўлєаныѕ ґтiнiшi кїнтiзбелiк он бес кїн iшiнде ќаралады.
      2. Ќарау їшiн ґзге субъектiлерден, лауазымды тўлєалардан аќпарат алу не жергiлiктi жерге барып тексеру талап етiлетiн жеке жјне (немесе) заѕды тўлєаныѕ ґтiнiшi субъектiге, лауазымды тўлєаєа келiп тїскен кїнiнен бастап кїнтiзбелiк отыз кїн iшiнде ќаралады жјне ол бойынша шешiм ќабылданады.
      Ќосымша зерделеу немесе тексеру жїргiзу ќажет болєан жаєдайларда, ќарау мерзiмi кїнтiзбелiк отыз кїннен аспайтын мерзiмге ўзартылуы мїмкiн, бўл туралы ќарау мерзiмi ўзартылєан кезден бастап кїнтiзбелiк їш кїн iшiнде арыз берушiге хабарланады.
      3. Ґтiнiштi ќарау мерзiмiн субъектiнiѕ басшысы немесе оныѕ орынбасары ўзартады.
      4. Егер ґтiнiште баяндалєан мјселелердi шешу ўзаќ мерзiмдi талап етсе, онда ґтiнiш тїпкiлiктi орындалєанєа дейiн ќосымша баќылауєа ќойылады, бўл туралы кїнтiзбелiк їш кїн iшiнде арыз берушiге хабарланады.
      5. Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында ґтiнiштердi ќараудыѕ ґзге де мерзiмдерi белгiленуi мїмкiн.

      9-бап. Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн ќарау

      1. Субъектiлер мен лауазымды тўлєалар ґз ќўзыретi шегiнде:
      1) жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн объективтi, жан-жаќты јрi уаќтылы, ќажет болєан жаєдайда олардыѕ ќатысуымен ќарауды ќамтамасыз етедi;
      2) жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ бўзылєан ќўќыќтары мен бостандыќтарын ќалпына келтiруге баєытталєан шараларды ќабылдайды;
      3) арыз берушiлердi олардыѕ ґтiнiштерiн ќарау нјтижелерi мен ќабылданєан шаралар туралы хабарлайды;
      4) арыз берушiлерге олардыѕ ґтiнiштерi ґздерiнiѕ ќўзыретiне сјйкес басќа субъектiлерге немесе лауазымды тўлєаларєа ќарауєа жiберiлгенi туралы хабардар етедi.
      2. Мемлекеттiк немесе заѕмен ќорєалатын ґзге де ќўпияны ќамтитындарды ќоспаєанда, ґтiнiштердi ќарау їшiн маѕызы бар актiлер, ќўжаттар мен басќа да материалдар ґтiнiштердi тiкелей ќарайтын субъектiлерге немесе лауазымды тўлєаларєа кїнтiзбелiк он бес кїн iшiнде берiледi.
      Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ќўќыќтарына, бостандыќтары мен заѕды мїдделерiне нўќсан келтiру, заѕды јлденеше рет немесе ґрескел бўзушылыќтар туралы ґтiнiштер субъект басшысыныѕ тапсырмасы бойынша жергiлiктi жерге барып тексерiлуi мїмкiн.
      3. Ґтiнiштердi ќарау нјтижелерi бойынша мынадай шешiмдердiѕ бiрi ќабылданады:
      1) ґтiнiштi толыќ немесе iшiнара ќанаєаттандыру туралы;
      2) осындай шешiм ќабылдауды негiздей отырып, ґтiнiштi ќанаєаттандырудан бас тарту туралы;
      3) ґтiнiштiѕ мјнi бойынша тїсiнiк беру туралы;
      4) ґтiнiштi ќарауды тоќтату туралы.
      4. Бiр тўлєаныѕ мїддесi їшiн бiр мјселе бойынша бiрнеше ґтiнiш келiп тїскен кезде бiрiншi ґтiнiш негiзгi ґтiнiш ретiнде тiркеледi, ал кейiнгiлерi негiзгi ґтiнiшке ќоса тiркеледi жјне бiрiншi ґтiнiш келiп тїскен кїннен бастап есептелетiн белгiленген мерзiм шегiнде оларды шешудiѕ нјтижелерi туралы арыз берушiлерге хабарлана отырып, бiр ґтiнiш ретiнде ќаралады.

      10-бап. Ґтiнiштерге берiлетiн жауаптар

      1. Ґтiнiштерге берiлетiн жауаптар Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сiлтеме жасай отырып, мазмўны бойынша негiзделген жјне дјлелдi, мемлекеттiк тiлде немесе ґтiнiш берiлген тiлде болуєа, арыз берушiнiѕ ќабылданєан шешiмге шаєым жасау ќўќыќтарын тїсiндiре отырып, оныѕ дјлелiн жоќќа шыєаратын немесе растайтын наќты деректердi ќамтуєа тиiс.
      2. Ќандай да бiр ўсынымдар, талаптар, ґтiнiшхаттар, ґтiнiш айтулар болмаєан кезде ґтiнiштер назарєа алынады жјне оларды субъектiнiѕ басшысы немесе оныѕ орынбасары iске жабады.

      11-бап. Ґтiнiштердi ќарауды тоќтату

      1. Егер ќайта жасалєан ґтiнiштерде жаѕа дјлелдер немесе жаѕадан аныќталєан мјн-жайлар келтiрiлмесе, ал осыныѕ алдындаєы ґтiнiштiѕ материалдарында тексерудiѕ егжей-тегжейлi материалдары бар болса жјне арыз берушiлерге белгiленген тјртiппен жауаптар берiлсе, ґтiнiштердi ќарау тоќтатылады.
      2. Ґтiнiштердi ќарауды тоќтату туралы шешiмдi субъектiнiѕ басшысы немесе оныѕ орынбасары ќабылдауєа ќўќылы.

      12-бап. Ґтiнiштердi ќарау нјтижелерi бойынша ќабылданєан
               шешiмдерге шаєым жасау

      Лауазымды тўлєалардыѕ iс-јрекеттерiне (јрекетсiздiгiне), сондай-аќ субъектiнiѕ шешiмдерiне баєыныстылыќ тјртiбiмен жоєары тўрєан лауазымды тўлєаєа немесе субъектiге, жеке немесе заѕды тўлєаєа тиiстi субъектiнiѕ немесе заѕды тўлєаныѕ iс-јрекет жасаєаны не шешiм ќабылдаєаны туралы белгiлi болєан кезден бастап, їш айдан кешiктiрiлмей шаєым берiледi. Шаєым беру мерзiмiнiѕ ґтiп кетуi субъектi немесе заѕды тўлєа їшiн шаєымды ќараудан бас тартуєа негiз болып табылмайды. Шаєым беру мерзiмiнiѕ ґтiп кету себептерi шаєымды мјнi бойынша ќарау кезiнде аныќталады жјне шаєымды ќанаєаттандырудан бас тартуєа негiздердiѕ бiрi болып шыєуы мїмкін.
      Жоєары тўрєан лауазымды тўлєа немесе субъект болмаєан не арыз берушi ќабылданєан шешiммен келiспеген жаєдайда арыз тiкелей сотќа берiледi.

      13-бап. Жеке тўлєаларды жјне заѕды тўлєалардыѕ ґкiлдерiн
               жеке ќабылдау

      1. Мемлекеттiк органдардыѕ, жергiлiктi ґзiн-ґзi басќару органдарыныѕ басшылары жјне олардыѕ орынбасарлары айына кемiнде бiр рет тиiстi мемлекеттiк органныѕ басшысы бекiтетiн ќабылдау кестесiне сјйкес азаматтарды жјне заѕды тўлєалардыѕ ґкiлдерiн, оныѕ iшiнде осы органдардыѕ ќызметкерлерiн жеке ќабылдауды жїргiзуге мiндеттi.
      2. Ќабылдау белгiленген јрi жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ назарына жеткiзiлген кїн мен саєатта жўмыс орны бойынша ґткiзiлуге тиiс.
      3. Егер ґтiнiштi лауазымды тўлєа ќабылдау кезiнде шеше алмаса, ол жазбаша нысанда баяндалады жјне онымен жазбаша ґтiнiш ретiнде жўмыс жїргiзiледi.

      14-бап. Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштердi ќарау
               кезiндегi ќўќыќтары

      Ґтiнiш берген жеке не заѕды тўлєаныѕ:
      1) ґз ґтiнiшiн растау їшiн ќосымша ќўжаттар мен материалдар беруге не оларды талап ету туралы сўрауєа;
      2) ґтiнiштi ќарайтын адамєа дјлелдерiн тїсiндiруге;
      3) ґзiнiѕ ґтiнiшiн ќарауєа байланысты материалдармен танысуєа, егер бўл басќа тўлєалардыѕ ќўќыќтарын, бостандыќтарын бўзбайтын болса, ґтiнiштi ќарауєа ќатысуєа;
      4) ќабылданєан шешiм туралы жазбаша немесе ауызша нысанда дјлелдi жауап алуєа;
      5) егер залал ґтiнiштердi ќараудыѕ белгiленген тјртiбiн бўзудыѕ салдарынан болса, оны ґтеудi талап етуге;
      6) лауазымды тўлєалардыѕ iс-јрекеттерiне (јрекетсiздiгiне) не ґтiнiш бойынша ќабылданєан шешiмге шаєым жасауєа;
      7) ґтiнiштi ќарауды тоќтату туралы ґтiнiшхат беруге ќўќыєы бар.

      15-бап. Субъектiлердiѕ жјне лауазымды тўлєалардыѕ
               ќўќыќтары мен мiндеттерi

      1. Субъектiлердiѕ, лауазымды тўлєалардыѕ:
      1) ґтiнiштердi белгiленген тјртiппен ќарау їшiн ќажеттi аќпаратты сўратуєа жјне алуєа;
      2) кґрiнеу жалєан мјлiметтерден тўратын ґтiнiштердi тексеруге байланысты тартќан шыєындарды ґндiрiп алу туралы сотќа жїгiнуге ќўќыєы бар.
      2. Субъектiлер мен лауазымды тўлєалар:
      1) осы Заѕда белгiленген тјртiппен јрi мерзiмде жеке жјне заѕды тўлєалардан ґтiнiштер ќабылдауєа жјне оларды ќарауєа;
      2) заѕды жјне негiзделген шешiмдер ќабылдауєа;
      3) ќабылданєан шешiмдердiѕ орындалуын баќылауды ќамтамасыз етуге;
      4) жеке жјне заѕды тўлєаларєа ќабылданєан шешiмдер туралы жазбаша нысанда не электрондыќ ќўжат нысанында хабарлауєа;
      5) жеке тўлєаларды, соныѕ iшiнде заѕды тўлєалардыѕ мїддесiн танытушы тўлєаларды, олардыѕ отбасы мїшелерiн субъектiлерге жјне лауазымды тўлєаларєа олардыѕ ќызметiн сынап не ќўќыќтарын, бостандыќтары мен заѕды мїдделерiн ќорєау маќсатында ґтiнiш беруiне байланысты ќудалаудыѕ жолын кесуге;
      6) шаєымдарды iс-јрекеттерiне (јрекетсiздiгiне) шаєым жасалып отырєан лауазымды тўлєалардыѕ ќарауына жiбермеуге;
      7) оларєа ќатысты мјселенi объективтi шешуге мїдделiлiк бiлдiрмейдi деп пайымдауєа негiз болєан адамдарєа тексеру жїргiзудi жїктеу жаєдайларын болєызбауєа;
      8) ґтiнiш берген немесе оныѕ мїддесi їшiн ґтiнiш берiлген адамєа жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ зиян келтiретiн ґтiнiшiне жол бермеуге;
      9) жеке тўлєалардыѕ, соныѕ iшiнде заѕды тўлєаныѕ мїддесiн танытушы тўлєалардыѕ келiсiмiнсiз олардыѕ жеке ґмiрi туралы мјлiметтердi немесе мемлекеттiк не заѕмен ќорєалатын ґзге де ќўпияны ќўрайтын мјлiметтердi жария етпеуге; жеке тўлєаныѕ жеке басы туралы ґтiнiшке ќатысы жоќ деректердiѕ аныќталуына жол бермеуге;
      10) жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн, олардаєы сын ескертпелердi талдауєа жјне ќорытуєа, жўмысты жетiлдiру јрi жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ шаєымдарын туєызатын себептердi жою маќсатында ќоєамдыќ пiкiрдi зерделеуге;
      11) жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерiн ќарау жґнiндегi жўмыстыѕ жай-кїйiн жїйелi тїрде тексеруге;
      12) ќўќыќтыќ статистика жјне арнайы есепке алу саласында ґз ќўзыретi шегiнде статистикалыќ ќызметтi жїзеге асыратын мемлекеттiк орган белгiлеген мерзiм мен кґлемде келiп тїскен, ќаралєан ґтiнiштердiѕ саны мен оларды ќараудыѕ нјтижелерi туралы мемлекеттiк ќўќыќтыќ статистикалыќ аќпаратты беруге мiндеттi.

      16-бап. Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерi бойынша
               iс жїргiзу

      Жеке тўлєалардыѕ ґтiнiштерi бойынша iс жїргiзу жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтiнiштерi бойынша iс жїргiзу Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгiленген тјртiппен ic жїргiзудiѕ басќа тїрлерiнен бґлек жїргiзiледi.

      17-бап. Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтініштерін ќарау
               тјртібі туралы Ќазаќстан Республикасыныѕ
               заѕнамасын бўзєаны їшін жауаптылыќ

      Жеке жјне заѕды тўлєалардыѕ ґтініштерін ќарау тјртібі туралы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасын бўзу Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарына сјйкес жауаптылыќќа јкеп соєады.

      18-бап. Осы Заѕды ќолданысќа енгізу тјртібі

      1. Осы Заѕ ресми жарияланєан кїнінен бастап ќолданысќа енгізіледі.
      2. Ќазаќстан Республикасы Президентініѕ "Азаматтардыѕ ґтініштерін ќарау тјртібі туралы" 1995 жылєы 19 маусымдаєы N 2340 заѕ кїші бар Жарлыєыныѕ (Ќазаќстан Республикасы Жоєарєы Кеѕесініѕ Жаршысы, 1995 ж., N 9-10, 71-ќўжат) кїші жойылды деп танылсын.

      Ќазаќстан Республикасыныѕ
      Президенті